Ηνωμένες Πολιτείες, η γη της επαγγελίας

Από την 21η Ιανουαρίου και την ορκωμοσία Τραμπ έως και σήμερα επικρατεί ένας κοινωνικός αναβρασμός στις Η.Π.Α. με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους σε καθημερινή βάση. Η εκλογή ενός βαθύπλουτου ρατσιστή στην προεδρεία των Η.Π.Α. είναι το αίτιο ή μήπως η αφορμή για ένα γεγονός στο οποίο οδηγούμασταν με μαθηματική ίσως ακρίβεια; Είναι τελικά οι Ηνωμένες Πολιτείες η χώρα των ευκαιριών και αν ναι για ποιους;

Για να καταφέρουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να ασχοληθούμε με κάποια οικονομικά στοιχεία τα οποία συγκλίνουν σε ένα και μόνο γεγονός, την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, η οποία λαμβάνει μέρος εδώ και αρκετές δεκαετίες όπως θα δούμε παρακάτω. Αποτέλεσμα αυτής, το 66% του παραγόμενου πλούτου της χώρας να κατέχουν οι εκατομμυριούχοι (αναμένοντας εκτόξευση στο 71% έως το 2020) ποσοστό δυσθεώρητα μεγάλο εάν σκεφτούμε πως δεύτερες και καταϊδρωμένες στην κατηγορία αυτή έρχονται οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι χώρες της Μέσης Ανατολής και οι χώρες της Αφρικής με 55%(http://money.cnn.com/2016/06/07/news/economy/millionaires-control-wealth/) Η φράση λοιπόν ‘’all dreams come true’’ μάλλον αναφέρεται στους λίγους κατέχοντες μιας και οι πολλοί ενώ έχουν δικαίωμα να ονειρεύονται,το όνειρο αυτό αποδεικνύεται απατηλό. Ο εφιάλτης ξεκινά ως εξής:

Το 1973 ο μέσος εργαζόμενος στις Η.Π.Α. αμοιβόταν με 4.03 USD (δολλάρια) την ώρα, ενώ το Δεκέμβρη του 2016 το αντίστοιχο ποσό ήταν 21.73 USD (http://www.tradingeconomics.com/united-states/wages). Εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνεται μια πενταπλάσια αύξηση μισθού σε σχέση με τον αρχικό, αλλά η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική. Ο ‘’πραγματικός μισθός’’ (ο μισθός αφού λάβουμε υπόψιν τα επίπεδα πληθωρισμού) δηλαδή η αγοραστική δύναμη που κατέχει κάποιος είναι σχεδόν η ίδια ανάμεσα σε 1973 και 2016, με το ’73 να είναι η χρονιά όπου ο μέσος εργαζόμενος είχε τη μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη έως σήμερα (http://www.pewresearch.org/fact-tank/2014/10/09/for-most-workers-real-wages-have-barely-budged-for-decades/).

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο όμως βρίσκεται στην παραγωγικότητα του μέσου εργαζομένου και τη σταθερή, σχεδόν γραμμική της αύξηση μέσα στα χρόνια. Συγκεκριμένα, από το 1973 έως το 2016 η παραγωγικότητα έχει αυξηθεί 2.17 φορές με βάση στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Αμερικάνικη κυβέρνηση στις 2 Φεβρουαρίου του 2017 (https://www.bls.gov/lpc/). Εάν δούμε λοιπόν το συνδυασμό των προηγουμένων, θα συνειδητοποιήσουμε πως ενώ ο εργαζόμενος μέσα σε 44 χρόνια έχει αυξήσει την παραγωγικότητά του περισσότερο από 100%, ο πραγματικός του μισθός είναι μειωμένος. Με λίγα λόγια, το πλεόνασμα αυτό στην παραγωγή αντί να το καρπώνεται ο εργαζόμενος πηγαίνει κατευθείαν στην τσέπη του εργοδότη, με αποτέλεσμα μια πλέον ακραία ταχεία συσσώρευση κεφαλαίου σε λίγους.

Ενδεικτικός της κατάστασης όμως είναι και ο χαρακτήρας του κρατικού παρεμβατισμού και των διακρίσεών του μέσω της φορολογίας, ανάμεσα σε μεγάλες εταιρίες και μισθωτούς. Ενώ ο θεωρητικός συντελεστής εταιρικής φορολογίας των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται στο 40% (http://www.investopedia.com/articles/personal-finance/051915/corporate-tax-rates-highs-and-lows.asp) ο πραγματικός συντελεστής με τον οποίο κατά μέσο όρο φορολογούνται οι 400 πλουσιότερες εταιρίες της χώρας είναι της τάξης του 18% (http://www.investopedia.com/financial-edge/0312/why-americas-taxes-are-too-low.aspx).

Εάν μάλιστα κάποιος συμπεριλάβει και το ό,τι το 64% των πλουσιότερων 500 εταιριών έχει παράρτημα στις Βερμούδες και στα νησιά Κέιμαν (http://www.investopedia.com/articles/personal-finance/051915/corporate-tax-rates-highs-and-lows.asp) που οι φορολογικοί τους συντελεστές είναι μηδενικοί, καταλαβαίνει το μέγεθος εξοικονόμησης κεφαλαίου που επιτυγχάνεται με νόμιμες μεν, ανήθικες διόδους δε, εις βάρος των κρατικών εσόδων. Από την άλλη πλευρά ο μέσος μισθωτός εργάτης, καλείται να πληρώσει το 31.5% του μισθού του (http://www.fedsmith.com/2015/07/23/how-much-does-the-average-american-worker-pay-in-taxes/) αποδεικνύοντας πως το κράτος ζυγίζει με δυο μέτρα και δυο σταθμά τους πλούσιους και τους φτωχούς.

Η εργατική εκμετάλλευση αντί να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς και χωρίς τάσεις απομείωσης στα επόμενα χρόνια. Την εκμετάλλευση αυτή τη νιώθει ο Αμερικανός πολίτης εδώ και πολλά χρόνια, με αμυδρά ξεσπάσματα μεν ανά περιόδους, αλλά με την οργή να διευρύνεται συνεχώς και με την κοινωνική έκρηξη να βρίσκεται ίσως προ των πυλών.

Έτσι λοιπόν, τα κινήματα που δημιουργούνται και κατακλύζουν σχεδόν καθημερινά τους δρόμους της χώρας μετά την εκλογή του νέου Προέδρου, ίσως να κρύβουν μέσα τους κάτι βαθύτερο από την εναντίωση σε ένα μισαλλόδοξο κροίσο, την αντίστασή τους απέναντι σε ένα άδικο και απάνθρωπο σύστημα που δημιουργεί και αναπαράγει κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.

Ο αδηφάγος καπιταλισμός σκάβει τον ίδιο του το λάκκο και το γνωρίζει, η μόνιμη συσσώρευση κεφαλαίων και η συνεχής τάση αύξησης των κερδών οδηγεί στην εξαθλίωση της ζωής των μαζών οι οποίες θα απαιτήσουν τελικά τα δικαιώματα και τους κόπους τους. Η γη της επαγγελίας των αφεντικών μπορεί να κερδηθεί πίσω από τους υποτελείς, ο δρόμος άλλωστε έχει ανοίξει.

Θάνος Καραμπουρνιώτης