Για αυτους που φευγουν, για αυτους που μενουν

Ηπρόσφατη δημοσιοποίηση δηλώσεων του Κώστα Καζάκου αναφορικά με τους νέους που έχουν επιλέξει την φυγή από την Ελλάδα λόγω της οικονομικής κρίσης, αποτέλεσε την αφορμή για να έρθουν στην επιφάνεια απόψεις που είτε επικροτούν την φυγή από την χώρα είτε την κριτικάρουν. Είναι καταρχήν εξαιρετικά σημαντικό, οι απόψεις που εκφράζονται για το συγκεκριμένο ζήτημα, να απογαλακτιστούν από τις μυθοπλασίες που γεννά καθημερινά η καπιταλιστική μηχανή παραγωγής “θεσφάτων”, που δεν διαφέρουν παρά ελάχιστα μεταξύ τους.

Ο καπιταλισμός σε κρίση, ενεργοποιεί ταυτόχρονα δύο τάσεις. Την τάση της επιλογής του ατομικού δρόμου, της ατομικής διαπραγμάτευσης, και την τάση της αναζήτησης λύσης μέσα από το πρόταγμα της συλλογικότητας ,του συλλογικού αγώνα και της συλλογικής διεκδίκησης. Η διττή αυτή επιλογή που γίνεται σε ατομικό επίπεδο δεν είναι χωρική, είναι βαθειά πολιτική.

Αν επιλέξει κάποιος λοιπό να κυνηγήσει το “αμερικανικό όνειρο” δηλαδή το καπιταλιστικό όνειρο του υψηλού μισθού, των ατελείωτων ωρών δουλειάς που επιβραβεύονται με μια καλή υποθήκη, το ίδιο θα έκανε ακόμη και αν έμενε στην Ελλάδα. Θα υιοθετούσε δηλαδή τον νεοφιλελεύθερο προτεσταντισμό της σκληρής δουλειάς που δήθεν φέρνει την επιτυχία και μαζί και την ατομική ευτυχία. Είτε μείνει , είτε φύγει κάποιος που εμφορείται από τον ηθικοπλαστικό κανιβαλισμό του σύγχρονου καπιταλισμού είναι σε γενικές γραμμές αδιάφορο και σε μερικές περιπτώσεις θετικό, καθώς όσο λιγότεροι νεοφιλελεύθεροι μολύνουν την κοινωνική και πολιτική αισθητική του ήδη επιβαρυμένου χώρου, αυτό συνιστά μια ευκταία εξέλιξη.

Αν κάποιος από την άλλη πλευρά, αφού έχει εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες να ζήσει με μια σχετική αξιοπρέπεια στην Ελλάδα, επιλέγει να αναζητήσει εργασία στο εξωτερικό έχοντας πλήρη επίγνωση πως δεν υφίσταται σε καμιά γωνιά του πλανήτη καπιταλιστικός παράδεισος και επιδιώξει να συνδεθεί με το εργατικό κίνημα και τους συλλογικούς αγώνες στην χώρα που θα καταλήξει, έχει αλλάξει απλά τον χώρο που θα συνεχίσει να στοιχίζεται με την πλευρά των κοινωνικών και εργατικών αγώνων. Ωστόσο η φυγή του συγκεκριμένου ανθρώπου είναι απώλεια για τον κόσμο της εργασίας στην Ελλάδα, και συνιστά ευθύνη του ταξικού εργατικού κινήματος, που δεν διαθέτει τα μέσα και τις δομές, προκειμένου να στηρίξει έμπρακτα τους εργάτες που βρίσκονται σε κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο.

Τώρα σε ότι αφορά στην “υψηλή διανόηση” που μεταναστεύει για να κυνηγήσει το ακαδημαϊκό της όνειρο σε κάποιο επιδοτούμενο Project από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε κάποιο από τα πανεπιστήμια super market της Ευρώπης που παράγουν με την σέσουλα “επιστημονικά πορίσματα” για τις κάθε λογής εταιρείες, αυτού του τύπου η “διανόηση” ενδιαφέρεται μόνο για την ατομική, καριερίστικη εξέλιξη της, εντός ενός ακαδημαϊκού συμπλέγματος που μισθοδοτείται από τις καπιταλιστικές ελίτ για να εμφανίζει ως επιστήμη τους σχεδιασμούς του καπιταλιστικού καθεστώτος σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο. Το ίδιο θα έπραττε ο εν λόγω ιδεότυπος “διανοούμενου” και εδώ, αυξάνοντας περαιτέρω την κουστωδία των “ερευνητών” που ερευνούν μεθόδους κερδοφορίας των επιχειρήσεων, και “ανακαλύπτουν” μοντέλα ισχυροποίησης του αστικού καθεστώτος της χώρας.

Από αυτή την σκοπιά, η ηθικολογία της φυγής ή της παραμονής ένθεν κακείθεν, αν αποκαθαρθεί από κάθε πολιτικό και ιδεολογικό χαρακτηριστικό της, δεν είναι παρά η εικόνα ενός ταξιδιώτη με ένα εισιτήριο στο χέρι. Τίποτε λιγότερο, και τίποτε περισσότερο. Το σημαντικό είναι οι λόγοι, οι ουσιαστικοί λόγοι για τους οποίους αναχωρεί ή παραμένει ο οποιοσδήποτε, και αν, είτε στην φυγή του είτε στην παραμονή του, έχει διαλέξει τον δρόμο της συλλογικής διεκδίκησης σε ρήξη προς την δυσωδία και την μιζέρια της ατομικής λύσης.

Χωρίς αυτό το κριτήριο, παράγονται σωρεία “ευφυολογημάτων” περί “κεφαλαίου” που εγκαταλείπει την χώρα, δυσχεραίνοντας τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας . Της οικονομικής ανάκαμψης των καπιταλιστικών ελίτ εννοούν, αλλά ακούγεται καλύτερα αν υπάρχει και μια δακρύβρεχτη εσάνς περί της “Ελλάδας που αιμορραγεί”.

Δεν αιμορραγούν όλοι. Μόνο η εργατική τάξη. Όλα τα άλλα δεν είναι παρά σοβαροφανείς αναλύσεις που το πραγματικό τους υπόβαθρό, είναι η αστειότητα του κυρίαρχου λόγου.

Χρήστος Μιάμης